همبستگی ارزهای دیجیتال چیست؟

یکی از مفاهیم کلیدی در تحلیل بازارهای مالی، «همبستگی» میان دارایی‌هاست. در بازار ارزهای دیجیتال نیز این مفهوم نقشی تعیین‌کننده در درک رفتار جمعی رمزارزها دارد.
بسیاری از سرمایه‌گذاران مشاهده می‌کنند که تغییرات قیمت بیت‌کوین، به‌عنوان دارایی شاخص بازار کریپتو، اغلب بر روند سایر رمزارزها اثرگذار است.
بررسی میزان این ارتباط می‌تواند به درک بهتر چرخه‌های بازار، کاهش ریسک پرتفو و تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر در معاملات کمک کند؛ در این مقاله، به‌صورت جامع به مفهوم همبستگی ارزهای دیجیتال، عوامل شکل‌دهنده آن، و کاربردهای عملی آن در تحلیل بازار خواهیم پرداخت.

همبستگی چیست؟ (Correlation)

در علم آمار و مالی، همبستگی یا Correlation به معنای اندازه‌گیری میزان ارتباط و هم‌جهتی میان تغییرات دو متغیر است. به بیان ساده‌تر، همبستگی نشان می‌دهد که وقتی قیمت یک دارایی تغییر می‌کند، آیا دارایی دیگر نیز تمایل دارد در همان جهت حرکت کند یا در جهت مخالف آن.

میزان همبستگی معمولاً با عددی بین منفی یک (-1) تا مثبت یک (+1) بیان می‌شود:

• اگر ضریب همبستگی +1 باشد، یعنی دو دارایی کاملاً هم‌جهت حرکت می‌کنند. به‌عنوان مثال، اگر بیت‌کوین ۵٪ رشد کند، دارایی دیگر نیز تقریباً به همان اندازه رشد خواهد کرد.
• اگر ضریب -1 باشد، یعنی دو دارایی دقیقاً خلاف جهت هم حرکت می‌کنند؛ رشد یکی با افت دیگری همراه است.
• و در نهایت، همبستگی نزدیک به صفر نشان‌دهنده‌ی نبود رابطه‌ی مشخص بین حرکات قیمتی دو دارایی است.

در بازار ارزهای دیجیتال، این مفهوم اهمیت ویژه‌ای دارد. به‌طور معمول، بیت‌کوین به‌عنوان رهبر بازار، همبستگی بالایی با اغلب آلت‌کوین‌ها دارد. به همین دلیل است که در دوره‌های صعودی یا نزولی، بیشتر رمزارزها به‌صورت همزمان واکنش نشان می‌دهند؛ به‌عنوان نمونه، مطالعات منتشرشده توسط CoinMetrics و Binance Research نشان داده‌اند که در بازارهای گاوی، میانگین همبستگی بیت‌کوین با ۲۰ رمزارز برتر معمولاً بین ۰.۶ تا ۰.۸ است؛ یعنی حرکت آن‌ها در حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد مواقع مشابه جهت دارد. بااین‌حال، در شرایطی که بازار دچار شوک یا نوسان شدید می‌شود (مثلاً پس از انتشار اخبار اقتصادی مهم)، این همبستگی ممکن است کاهش یابد یا حتی منفی شود.

درک این مفهوم به تریدرها و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا:

1. ریسک سبد سرمایه‌گذاری خود را مدیریت کنند،

2. از تحلیل حرکات گروهی بازار برای تأیید یا رد سیگنال‌ها استفاده کنند،

3. و رفتار کلی احساسات بازار (Market Sentiment) را بهتر بشناسند.

به‌طور خلاصه، همبستگی ابزاری تحلیلی است که تصویر دقیق‌تری از پیوند میان دارایی‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد. در بازار پرنوسان و هیجانی کریپتو، شناخت این روابط می‌تواند تفاوت بین یک تصمیم احساسی و یک تصمیم حرفه‌ای را رقم بزند؛ هم چنین اگر به تازگی با دنیای بازارهای مالی آشنا شده اید، تنها با یک جستجو ساده در وب سایت مهدی خانجانی میتوانید تمامی اطلاعاتی که براش شروع سرمایه گذاری نیاز دارید را پیدا کنید.

 حالا چرا همبستگی بین ارزهای دیجیتال ایجاد می‌شود؟

۱. احساسات جمعی بازار (Market Sentiment)

بازار ارزهای دیجیتال بیش از هر بازار مالی دیگری تحت‌تأثیر احساسات جمعی سرمایه‌گذاران قرار دارد. هیجاناتی مانند ترس از دست دادن (FOMO) یا ترس از ضرر (FUD) می‌توانند باعث شوند که بیشتر فعالان بازار در یک جهت مشابه تصمیم‌گیری کنند. برای مثال، زمانی که خبر مثبتی درباره پذیرش بیت‌کوین از سوی یک نهاد بزرگ منتشر می‌شود، احساسات صعودی کل بازار را در بر می‌گیرد و آلت‌کوین‌ها نیز همراه با بیت‌کوین رشد می‌کنند. برعکس، هنگام انتشار اخبار منفی مانند محدودیت‌های نظارتی یا سقوط صرافی‌ها، این ترس جمعی منجر به ریزش هم‌زمان بیشتر ارزها می‌شود. در نتیجه، احساسات عمومی یکی از عوامل اصلی ایجاد همبستگی در بازار کریپتو است.

۲. تسلط بیت‌کوین بر بازار (Bitcoin Dominance)

بیت‌کوین از زمان پیدایش تاکنون، نقش دارایی پایه و مرجع را در بازار رمزارزها ایفا کرده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران ورود و خروج سرمایه‌ی خود را بر اساس عملکرد بیت‌کوین تنظیم می‌کنند. شاخصی به نام Bitcoin Dominance نشان می‌دهد چه درصدی از کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال در اختیار بیت‌کوین است. هرچه این شاخص بالاتر باشد، نفوذ بیت‌کوین بر رفتار سایر رمزارزها نیز بیشتر خواهد بود. در دوره‌هایی که دامیننس بیت‌کوین افزایش می‌یابد، همبستگی آلت‌کوین‌ها با آن نیز تقویت می‌شود، زیرا نقدینگی به سمت بیت‌کوین جریان پیدا می‌کند و تغییرات قیمتی آن تقریباً مسیر کل بازار را تعیین می‌کند.

۳. سیاست‌های اقتصادی و شرایط کلان جهانی

بازار کریپتو، هرچند ماهیتی غیرمتمرکز دارد، اما از متغیرهای اقتصادی جهانی به‌شدت تأثیر می‌پذیرد. عواملی مانند تغییر نرخ بهره در آمریکا، نوسانات شاخص دلار (DXY) و سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی می‌توانند رفتار کل بازار رمزارزها را هم‌جهت کنند. برای مثال، زمانی که دلار آمریکا تقویت می‌شود، معمولاً تمایل سرمایه‌گذاران برای نگهداری دارایی‌های پرریسک مانند رمزارزها کاهش می‌یابد؛ درنتیجه، فشار فروش هم‌زمان در اکثر ارزها مشاهده می‌شود. این هم‌واکنشی به شرایط کلان اقتصادی، یکی دیگر از دلایل اصلی ایجاد همبستگی میان ارزهای دیجیتال است.

۴. جریان سرمایه و حضور سرمایه‌گذاران نهادی

در سال‌های اخیر، با ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ و صندوق‌های قابل معامله (ETF) به بازار کریپتو، رفتار سرمایه‌گذاران نهادی نقش پررنگی در همبستگی بازار پیدا کرده است. این بازیگران معمولاً پرتفوی خود را به‌صورت سبدی از دارایی‌های دیجیتال مدیریت می‌کنند و هنگام تصمیم‌گیری برای ورود یا خروج، بر اساس شرایط کلان بازار عمل می‌کنند. در نتیجه، خرید یا فروش گسترده توسط این نهادها به‌طور هم‌زمان چندین رمزارز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و باعث افزایش همبستگی میان آن‌ها می‌شود. هرچه حضور این نوع سرمایه‌گذاران بیشتر شود، رفتار بازار کریپتو به بازارهای سنتی شبیه‌تر و همبستگی داخلی آن قوی‌تر خواهد شد.

۵. تأثیر فناوری‌های مشترک و روندهای حوزه بلاک‌چین

بسیاری از پروژه‌های رمزارزی از فناوری‌ها، استانداردها و زیرساخت‌های مشابه استفاده می‌کنند. برای مثال، بخش بزرگی از آلت‌کوین‌ها بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شده‌اند و ارزش آن‌ها به عملکرد این شبکه و توکن ETH وابسته است. زمانی که به‌روزرسانی مهمی در شبکه اتریوم انجام می‌شود یا کارمزدهای آن افزایش می‌یابد، ارزش کل اکوسیستم متأثر می‌شود. این ارتباط فناورانه باعث می‌شود پروژه‌های هم‌خانواده رفتار قیمتی مشابهی از خود نشان دهند و در نتیجه، همبستگی میان آن‌ها افزایش یابد.

در مجموع، همبستگی ارزهای دیجیتال حاصل ترکیبی از عوامل روانی، اقتصادی و فناورانه است. درک این عوامل به تریدر کمک می‌کند تا حرکات قیمتی را نه به‌صورت مجزا، بلکه به‌عنوان بخشی از یک شبکه‌ی پیچیده از روابط و واکنش‌ها ببیند — دیدگاهی که پایه‌ی تحلیل حرفه‌ای در بازار کریپتو محسوب می‌شود.

بررسی همبستگی در بین رمزارزها (با مثال‌های واقعی)

یکی از روش‌های درک بهتر مفهوم همبستگی در بازار کریپتو، بررسی رفتار قیمتی رمزارزهای اصلی در دوره‌های مختلف بازار است. با مشاهده‌ی داده‌های تاریخی می‌توان فهمید کدام دارایی‌ها بیشترین ارتباط را با یکدیگر دارند و در چه زمان‌هایی این همبستگی دچار تغییر می‌شود. در این بخش به چند نمونه از مهم‌ترین روابط قیمتی بین رمزارزها اشاره می‌کنیم.

۱. بیت‌کوین و اتریوم (همبستگی بالا)

در میان تمام رمزارزها، رابطه‌ی قیمتی بیت‌کوین (BTC) و اتریوم (ETH) شاید شناخته‌شده‌ترین نمونه‌ی همبستگی باشد. هر دو رمزارز نقش محوری در بازار دارند و اغلب سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از آن‌ها به‌عنوان شاخص‌های اصلی جهت حرکت بازار استفاده می‌کنند.
بر اساس داده‌های CoinMetrics، ضریب همبستگی روزانه‌ی بیت‌کوین و اتریوم در بیشتر ماه‌های سال ۲۰۲۴ بین ۰.۷ تا ۰.۹ در نوسان بوده است؛ به این معنا که در حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد مواقع، این دو دارایی در یک جهت حرکت کرده‌اند.
دلیل اصلی این همبستگی بالا، وابستگی عمومی احساسات بازار به بیت‌کوین است. زمانی که سرمایه‌گذاران وارد بازار می‌شوند، معمولاً بخشی از سرمایه را به بیت‌کوین و بخشی را به اتریوم تخصیص می‌دهند. بنابراین، جریان ورودی یا خروجی سرمایه معمولاً هر دو دارایی را هم‌زمان تحت تأثیر قرار می‌دهد.

۲. بیت‌کوین و آلت‌کوین‌های متوسط (همبستگی متوسط)

برخی رمزارزها مانند XRP، ADA یا LTC معمولاً همبستگی متوسطی با بیت‌کوین دارند. ضریب همبستگی آن‌ها معمولاً در محدوده‌ی ۰.۴ تا ۰.۶ قرار می‌گیرد.
این رمزارزها اغلب تحت تأثیر پروژه‌ها، اخبار داخلی یا به‌روزرسانی‌های خاص شبکه‌ی خود نیز هستند، به همین دلیل رفتارشان گاهی مستقل‌تر از بیت‌کوین دیده می‌شود. برای مثال، در دوره‌هایی که بازار بیت‌کوین نوسانات محدودی دارد، یک خبر مثبت درباره‌ی پذیرش XRP در سیستم‌های پرداخت بانکی می‌تواند باعث رشد جداگانه‌ی آن شود.
بااین‌حال، در زمان‌های بحران یا ریزش‌های شدید، این آلت‌کوین‌ها نیز معمولاً همراه با بیت‌کوین افت می‌کنند که نشان‌دهنده‌ی تأثیر احساسات جمعی بازار است.

۳. بیت‌کوین و استیبل‌کوین‌ها (همبستگی منفی یا نزدیک به صفر)

استیبل‌کوین‌ها مانند USDT، USDC یا DAI به‌طور معمول برای حفظ ارزش ثابت نسبت به دلار طراحی شده‌اند. بنابراین انتظار می‌رود که نوسانات آن‌ها ارتباط مستقیمی با حرکت بیت‌کوین نداشته باشد.
در عمل، بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که همبستگی بین بیت‌کوین و استیبل‌کوین‌ها اغلب منفی یا نزدیک به صفر است. دلیل این موضوع ساده است: زمانی که بازار صعودی می‌شود، تریدرها استیبل‌کوین‌ها را به رمزارزهای پرنوسان تبدیل می‌کنند، و زمانی که بازار نزولی است، دارایی‌های خود را به استیبل‌کوین تبدیل کرده تا ارزششان حفظ شود. این رفتار رفت‌وبرگشتی باعث می‌شود استیبل‌کوین‌ها در جهت مخالف روند بازار حرکت کنند.

۴. ابزارهای بررسی همبستگی رمزارزها

برای تحلیل همبستگی میان دارایی‌ها، ابزارها و وب‌سایت‌های متعددی در دسترس هستند.

• CoinMetrics: داده‌های آماری دقیق از ضریب همبستگی روزانه و ماهانه‌ی رمزارزهای برتر را ارائه می‌دهد.
• CryptoWatch: امکان مشاهده‌ی ماتریس همبستگی (Correlation Matrix) را در بازه‌های زمانی مختلف فراهم می‌کند.
• TradingView: از طریق اسکریپت‌های تحلیلی یا اندیکاتورهایی مانند Correlation Coefficient می‌توان به‌صورت تصویری روابط قیمتی بین دو دارایی را مشاهده کرد.

استفاده از این ابزارها به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا تغییرات همبستگی در طول زمان را رصد کرده و استراتژی‌های خود را متناسب با شرایط بازار تنظیم کنند.

به‌طور کلی، داده‌های تاریخی نشان می‌دهد که بازار کریپتو به‌طور ذاتی تمایل به هم‌حرکتی دارد؛ اما میزان و جهت این همبستگی در بازه‌های مختلف زمانی و تحت تأثیر عوامل روانی، اقتصادی و فناورانه تغییر می‌کند. درک این الگوهای رفتاری به تریدرها امکان می‌دهد تصویر جامع‌تری از شبکه‌ی تعاملات بازار به‌دست آورند و تصمیمات معاملاتی خود را بر پایه‌ی داده و منطق تنظیم کنند.

چطور از همبستگی در تحلیل و استراتژی ترید استفاده کنیم؟

درک روابط میان رمزارزها تنها یک مفهوم آماری نیست، بلکه ابزاری قدرتمند برای تصمیم‌گیری حرفه‌ای در معاملات است. تریدرهای آگاه می‌توانند از اطلاعات مربوط به همبستگی برای مدیریت ریسک، تأیید تحلیل‌ها، شناسایی فرصت‌ها و حتی تنظیم استراتژی‌های سبد سرمایه‌گذاری استفاده کنند. در ادامه به چند کاربرد کلیدی آن اشاره می‌شود.

۱. مدیریت ریسک و تنوع سبد سرمایه‌گذاری (Diversification)

یکی از اصول مهم در مدیریت سرمایه، تنوع‌بخشی یا Diversification است. هدف از این کار، کاهش ریسک کلی پرتفوی از طریق سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی است که هم‌زمان دچار نوسان یکسان نمی‌شوند.
اگر تمام ارزهای موجود در سبد شما همبستگی بالایی با بیت‌کوین داشته باشند، در صورت افت قیمت بیت‌کوین، کل دارایی شما در معرض ریزش قرار می‌گیرد. در مقابل، ترکیب دارایی‌هایی با همبستگی پایین یا منفی می‌تواند نوسانات کلی پرتفوی را متعادل کند.
برای مثال، نگهداری هم‌زمان بیت‌کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، و بخشی از سرمایه در استیبل‌کوین‌ها یا پروژه‌هایی با وابستگی کمتر به بیت‌کوین، می‌تواند میزان ریسک کلی را کاهش دهد. تریدرهای حرفه‌ای معمولاً از ماتریس همبستگی برای شناسایی دارایی‌های مکمل در پرتفوی خود استفاده می‌کنند.

۲. تأیید یا رد سیگنال‌های تحلیلی

در تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، بررسی هم‌زمان رفتار چند رمزارز می‌تواند به عنوان ابزاری برای تأیید سیگنال‌ها عمل کند. فرض کنید در نمودار اتریوم نشانه‌هایی از آغاز روند صعودی مشاهده می‌کنید. اگر در همان بازه زمانی، بیت‌کوین نیز نشانه‌های مشابهی از افزایش تقاضا نشان دهد و همبستگی مثبت بالایی بین آن‌ها وجود داشته باشد، احتمال صحت تحلیل شما بیشتر خواهد بود.
برعکس، اگر بین دو دارایی همبستگی منفی وجود داشته باشد و بیت‌کوین وارد فاز نزولی شود، ممکن است سیگنال صعودی اتریوم کمتر قابل‌اعتماد باشد. این نوع مقایسه‌ی میان‌دارایی به تریدر کمک می‌کند تصمیم‌های خود را بر اساس داده‌های متقاطع و نه صرفاً یک نمودار اتخاذ کند.

۳. شناسایی فرصت‌های آربیتراژ و واگرایی

گاهی اوقات، رمزارزهایی که معمولاً هم‌جهت حرکت می‌کنند، به‌طور موقت از هم جدا می‌شوند. این پدیده که به آن واگرایی همبستگی گفته می‌شود، می‌تواند فرصت مناسبی برای آربیتراژ یا ورود به معامله‌ی خلاف جهت باشد.
به‌عنوان نمونه، اگر همبستگی تاریخی بین بیت‌کوین و بایننس‌کوین (BNB) حدود ۰.۸ باشد اما در یک بازه‌ی کوتاه‌مدت کاهش چشمگیری پیدا کند، ممکن است نشان‌دهنده‌ی واکنش بیش‌ازحد بازار نسبت به یکی از آن‌ها باشد. در چنین شرایطی، تریدر می‌تواند انتظار بازگشت همبستگی به سطح میانگین را داشته باشد و موقعیت خود را بر آن اساس تنظیم کند.

۴. تحلیل رفتار کلی بازار و چرخه‌های احساسات

همبستگی نه‌تنها برای انتخاب دارایی‌ها، بلکه برای درک احساسات جمعی بازار نیز مفید است. زمانی که ضریب همبستگی میان بیشتر ارزهای بازار افزایش می‌یابد، معمولاً نشان‌دهنده‌ی یک فاز هیجانی (صعودی یا نزولی) است که همه دارایی‌ها تحت‌تأثیر احساس واحدی قرار گرفته‌اند.
در مقابل، کاهش همبستگی می‌تواند نشانه‌ای از ورود بازار به مرحله‌ی تثبیت یا آغاز حرکت‌های مستقل میان پروژه‌ها باشد. تریدرهای حرفه‌ای از این الگوها برای تشخیص آغاز یا پایان سیکل‌های بزرگ بازار استفاده می‌کنند.

در مجموع، استفاده از داده‌های همبستگی به تریدر کمک می‌کند تا تصمیم‌های کمتر احساسی و مبتنی بر داده بگیرد. در بازاری که نوسانات بالا و رفتار توده‌ای ویژگی اصلی آن است، تحلیل روابط میان رمزارزها به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای مدیریت ریسک و فرصت، می‌تواند تفاوت میان ترید احساسی و ترید حرفه‌ای را رقم بزند.

تغییرات همبستگی در زمان‌های خاص

همبستگی میان رمزارزها پدیده‌ای ثابت و همیشگی نیست؛ بلکه متغیری پویا است که بر اساس شرایط بازار، احساسات سرمایه‌گذاران و رویدادهای اقتصادی می‌تواند به‌سرعت تغییر کند. درک این تغییرات به تریدرها کمک می‌کند تا استراتژی‌های خود را با شرایط جدید سازگار کرده و از تصمیم‌های احساسی در مواقع بحرانی اجتناب کنند. در ادامه، مهم‌ترین موقعیت‌هایی که همبستگی بازار دچار تغییر می‌شود را بررسی می‌کنیم.

۱. بازار گاوی (Bull Market) – افزایش همبستگی مثبت

در دوره‌های صعودی بازار، معمولاً همبستگی میان رمزارزها افزایش می‌یابد. دلیل آن ساده است: احساسات مثبت جمعی و ورود گسترده سرمایه‌گذاران جدید به بازار باعث می‌شود بیشتر ارزها هم‌زمان رشد کنند. در چنین شرایطی، بیت‌کوین نقش «قطب‌نمای بازار» را دارد و سایر دارایی‌ها با فاصله‌ی زمانی اندکی از حرکت آن پیروی می‌کنند.
به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱ هم‌زمان با رشد چشمگیر بیت‌کوین از محدوده ۳۰ هزار تا ۶۰ هزار دلار، اغلب آلت‌کوین‌ها نیز افزایش قیمت قابل‌توجهی را تجربه کردند. داده‌های CoinMetrics نشان داد در آن دوره میانگین همبستگی میان ۲۰ رمزارز برتر بازار به بیش از ۰.۸ رسیده بود. در نتیجه، در فازهای گاوی، امکان تنوع‌بخشی مؤثر کاهش می‌یابد، زیرا اکثر دارایی‌ها هم‌جهت حرکت می‌کنند.

۲. بازار خرسی (Bear Market) – همبستگی شدید و ناگهانی

در بازارهای نزولی نیز معمولاً همبستگی بین رمزارزها به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. هنگامی‌که بازار دچار سقوط ناگهانی می‌شود، ترس و خروج گسترده سرمایه‌گذاران از دارایی‌های پرریسک باعث می‌شود تقریباً همه ارزها با هم افت کنند.
برای مثال، در سقوط شدید بازار در ماه می ۲۰۲۲ پس از فروپاشی پروژه‌ی Terra (LUNA)، ضریب همبستگی میان بیت‌کوین و اغلب آلت‌کوین‌ها به بالاتر از ۰.۹ رسید. در چنین زمان‌هایی، بازار به‌صورت «یکپارچه» رفتار می‌کند و امکان پیدا کردن دارایی‌ای که خلاف جهت بازار حرکت کند بسیار کم است.
این وضعیت نشان می‌دهد که در دوره‌های بحرانی، مدیریت ریسک و نقدینگی از انتخاب نوع دارایی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

۳. زمان انتشار اخبار اقتصادی و رویدادهای کلان

انتشار اخبار مهم اقتصادی یا تصمیم‌های مرتبط با سیاست‌های پولی جهانی، تأثیر قابل‌توجهی بر همبستگی رمزارزها دارد. برای مثال، اعلام نرخ بهره‌ی فدرال رزرو آمریکا، گزارش‌های تورم یا اخبار مربوط به پذیرش قانونی رمزارزها معمولاً واکنش هم‌زمان بازار را به‌دنبال دارد.
در این مواقع، تریدرها تمایل دارند به‌صورت گروهی تصمیم بگیرند و همین امر باعث می‌شود ضریب همبستگی در بازه‌های کوتاه‌مدت افزایش یابد. بااین‌حال، پس از فروکش‌کردن واکنش اولیه‌ی بازار، دارایی‌ها مجدداً به رفتار مستقل‌تر خود بازمی‌گردند.
این موضوع اهمیت مدیریت زمان‌بندی معاملات را نشان می‌دهد؛ چراکه ورود یا خروج از بازار درست پس از انتشار اخبار مهم می‌تواند منجر به ضرر ناشی از نوسانات هم‌زمان شود.

۴. نقش استیبل‌کوین‌ها و دارایی‌های دیفای در کاهش همبستگی

در سال‌های اخیر، با رشد حوزه‌ی دیفای (DeFi) و استیبل‌کوین‌ها، ساختار همبستگی بازار تا حدی تغییر کرده است. بخشی از سرمایه‌گذاران در زمان بی‌ثباتی، سرمایه‌ی خود را به سمت دارایی‌های کم‌نوسان‌تر مانند USDT یا توکن‌های سهامی در پلتفرم‌های وام‌دهی منتقل می‌کنند. این رفتار باعث می‌شود برخی دارایی‌ها همبستگی کمتری با بیت‌کوین نشان دهند و امکان تنوع‌سازی مؤثر در سبد سرمایه افزایش یابد.
به بیان دیگر، ظهور این دسته از دارایی‌ها، نقش «ضربه‌گیر» را در برابر نوسانات گروهی بازار ایفا می‌کند.

به‌طور خلاصه، همبستگی در بازار کریپتو متغیری دینامیک است که بسته به شرایط، جهت و شدت آن تغییر می‌کند. تشخیص فاز فعلی بازار و درک اینکه در چه دوره‌ای احتمال افزایش یا کاهش همبستگی وجود دارد، می‌تواند تریدر را در اتخاذ تصمیم‌های استراتژیک دقیق‌تر یاری کند. به همین دلیل، تحلیل‌گران حرفه‌ای معمولاً تغییرات همبستگی را به‌صورت دوره‌ای رصد کرده و از آن برای تنظیم وزن دارایی‌ها در سبد سرمایه‌گذاری خود بهره می‌برند.

ابزارها و سایت‌های بررسی همبستگی رمزارزها

تحلیل همبستگی در بازار رمزارزها دیگر محدود به محاسبات دستی یا اکسل نیست. امروزه ابزارهای آنلاین متعددی وجود دارند که داده‌های به‌روز بازار را در قالب نمودارهای قابل‌تفسیر نمایش می‌دهند. این ابزارها به تریدرها اجازه می‌دهند تا به‌صورت لحظه‌ای رابطه‌ی میان رمزارزهای مختلف را بسنجند و تصمیم‌های دقیق‌تری در زمینه‌ی تنوع سبد سرمایه اتخاذ کنند. در ادامه، مهم‌ترین و معتبرترین پلتفرم‌های بررسی همبستگی را معرفی می‌کنیم.

۱. CoinMetrics

CoinMetrics یکی از جامع‌ترین منابع داده در بازار رمزارز است که علاوه بر قیمت، حجم معاملات و شاخص‌های شبکه، داده‌های مربوط به همبستگی بازدهی رمزارزها را نیز ارائه می‌دهد. در بخش “Network Data Visualization”، می‌توان نمودارهای همبستگی میان رمزارزهای اصلی مانند BTC، ETH، BNB و SOL را در بازه‌های زمانی مختلف مشاهده کرد.
ویژگی مهم این وب‌سایت، امکان تنظیم بازه‌ی زمانی (از ۷ روز تا ۱ سال) و مشاهده تغییرات تاریخی ضریب همبستگی است. این قابلیت برای تریدرهایی که به دنبال بررسی پویایی همبستگی در شرایط متفاوت بازار هستند، بسیار کاربردی است.

🔗 آدرس: coinmetrics.io

۲. CryptoWatch

CryptoWatch محصول شرکت Kraken است و با تمرکز بر تحلیل بصری و هم‌زمان بازارها طراحی شده است. کاربران می‌توانند در این پلتفرم، چندین نمودار از رمزارزهای مختلف را در کنار هم باز کنند و با بررسی حرکات قیمتی هم‌زمان، به‌صورت تجربی میزان همبستگی را ارزیابی کنند.
همچنین در نسخه‌ی پیشرفته، ابزار “Correlation Matrix” وجود دارد که ضریب همبستگی بین ده‌ها رمزارز را در قالب جدول رنگی (heatmap) نمایش می‌دهد. این جدول کمک می‌کند تا تریدر در یک نگاه متوجه شود کدام دارایی‌ها هم‌جهت و کدام خلاف‌جهت حرکت می‌کنند.

🔗 آدرس: cryptowat.ch

۳. IntoTheBlock

IntoTheBlock یکی از منابع تحلیلی مدرن‌تر است که از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای تحلیل داده‌های آن‌چین و بازار استفاده می‌کند. در بخش “Market Signals”، شاخصی تحت عنوان BTC Correlation ارائه می‌شود که میزان همبستگی بیت‌کوین با سایر رمزارزها را در بازه‌های زمانی مختلف نمایش می‌دهد.
مزیت این ابزار نسبت به سایت‌های سنتی‌تر، این است که علاوه بر همبستگی قیمتی، می‌تواند همبستگی میان رفتار کیف‌پول‌ها، حجم تراکنش‌ها و جریان ورودی/خروجی صرافی‌ها را نیز تحلیل کند. این داده‌ها به درک عمیق‌تری از حرکات هم‌جهت بازار کمک می‌کنند.

🔗 آدرس: intotheblock.com

۴. TradingView

پلتفرم محبوب TradingView نیز ابزاری ساده اما کاربردی برای بررسی همبستگی دارد. کافی است دو نمودار رمزارز مختلف را با گزینه‌ی “Compare” روی هم قرار دهید تا بتوانید هم‌زمان حرکات آن‌ها را مشاهده کنید.
برای تحلیل دقیق‌تر، کاربران حرفه‌ای از اندیکاتور “Correlation Coefficient” استفاده می‌کنند که ضریب همبستگی را در بازه‌های دلخواه محاسبه و به‌صورت نموداری نمایش می‌دهد.
این ابزار به‌ویژه برای کسانی که تحلیل تکنیکال را با تحلیل آماری ترکیب می‌کنند، بسیار مؤثر است.

۵. CoinGecko و CoinMarketCap

هرچند این دو سایت بیشتر به‌عنوان مرجع قیمت و حجم شناخته می‌شوند، اما در بخش‌های جدید خود نمودارهای Market Overview و Performance Comparison را اضافه کرده‌اند که با استفاده از آن‌ها می‌توان تغییرات هم‌زمان رمزارزها را مشاهده کرد. هرچند محاسبه‌ی ضریب همبستگی دقیق در این سایت‌ها ممکن نیست، اما برای مقایسه‌ی سریع رفتار قیمتی گزینه‌ی مناسبی هستند.

۶. روش حرفه‌ای‌تر: Excel و Python

تریدرهایی که به تحلیل داده علاقه‌مندند می‌توانند با استفاده از داده‌های تاریخی (CSV) از سایت‌هایی مانند Binance یا CoinMetrics و ابزارهایی مانند Excel یا کتابخانه‌های Python (pandas، numpy)، ضریب همبستگی دقیق میان رمزارزها را محاسبه کنند. این روش به‌ویژه برای کسانی مفید است که می‌خواهند مدل‌های شخصی‌سازی‌شده و آماری برای سبد خود بسازند.

در مجموع، انتخاب ابزار مناسب بستگی به سطح تجربه‌ی تریدر دارد:

• برای مشاهده‌ی سریع، سایت‌هایی مانند CoinMetrics یا TradingView کافی‌اند.
• برای تحلیل پیشرفته و ساخت مدل‌های اختصاصی، ابزارهایی مانند IntoTheBlock یا Python بهترین گزینه‌اند.

به‌کارگیری این ابزارها باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌ها از حالت شهودی و احساسی فاصله گرفته و بر پایه‌ی داده و منطق آماری انجام شود که این دقیقاً همان چیزی است که یک تریدر حرفه‌ای را از دیگران متمایز می‌کند.

کاربرد همبستگی در مدیریت ریسک و ساخت پرتفوی رمزارزی

یکی از مهم‌ترین اهداف تحلیل همبستگی ارزهای دیجیتال، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و بهینه‌سازی سبد دارایی‌ها است. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای می‌دانند که قرار دادن تمام سرمایه در یک دارایی یا چند رمزارز با همبستگی بالا، ریسک پرتفو را افزایش می‌دهد. همبستگی ابزاری است که به کمک آن می‌توان ترکیبی متوازن از دارایی‌ها ایجاد کرد تا نوسانات بازار کمتر بر کل سرمایه تأثیر بگذارد.

۱. کاهش ریسک با انتخاب دارایی‌های کم‌همبستگی

فرض کنید پرتفوی شما شامل بیت‌کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و لایت‌کوین (LTC) است. همان‌طور که پیش‌تر بررسی شد، این سه دارایی همبستگی بالایی با هم دارند. بنابراین، در صورت افت قیمت بیت‌کوین، تقریباً تمام پرتفوی شما دچار کاهش ارزش می‌شود.
راهکار حرفه‌ای، افزودن دارایی‌هایی با همبستگی پایین یا منفی به پرتفوی است؛ مانند استیبل‌کوین‌ها (USDT، USDC)، یا رمزارزهایی که پروژه و کاربرد متفاوتی دارند. این کار باعث می‌شود نوسانات شدید یک بخش از بازار، تأثیر کمتری بر کل سرمایه شما داشته باشد و ریسک کلی کاهش یابد.

۲. ساخت سبد متوازن با ماتریس همبستگی

یکی از روش‌های رایج حرفه‌ای‌ها، استفاده از ماتریس همبستگی (Correlation Matrix) برای انتخاب دارایی‌هاست. این ماتریس رابطه‌ی هر رمزارز با سایر رمزارزها را در قالب ضریب همبستگی نمایش می‌دهد.
به‌عنوان مثال، اگر بخواهید سبدی با پنج رمزارز بسازید، انتخاب دارایی‌هایی که همبستگی کمتری با هم دارند، باعث می‌شود پرتفوی شما در مواجهه با نوسانات شدید پایدارتر باشد. این رویکرد مشابه مدیریت ریسک در بازار سهام است و به «تنوع‌بخشی علمی» معروف است.

۳. استفاده از همبستگی برای تعیین وزن دارایی‌ها

پس از انتخاب دارایی‌ها، مرحله بعدی تعیین وزن مناسب هر رمزارز در پرتفوی است. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از همبستگی برای محاسبه سهم بهینه هر دارایی استفاده می‌کنند.
به عنوان مثال، اگر دو دارایی همبستگی بالا دارند، وزن هر کدام را کاهش می‌دهند تا افت احتمالی یکی کل پرتفوی را تحت تأثیر قرار ندهد. در مقابل، دارایی‌های کم‌همبستگی یا منفی، می‌توانند سهم بیشتری در سبد داشته باشند تا تعادل ریسک و بازده حفظ شود.

۴. بررسی همبستگی دوره‌ای و بازنگری سبد

همبستگی دارایی‌ها ثابت نیست و بسته به شرایط بازار، اخبار اقتصادی و ورود یا خروج سرمایه‌گذاران تغییر می‌کند. بنابراین، بازنگری دوره‌ای سبد سرمایه و بررسی مجدد ضریب همبستگی ضروری است.
به عنوان مثال، در دوره‌های صعودی شدید، ممکن است برخی آلت‌کوین‌ها همبستگی بالاتری با بیت‌کوین پیدا کنند و تنوع مؤثر سبد کاهش یابد. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذار می‌تواند بخشی از دارایی‌ها را به رمزارزهای کم‌همبستگی یا استیبل‌کوین‌ها منتقل کند تا ریسک سبد کاهش یابد.

۵. مثال عملی

فرض کنید پرتفوی شامل BTC، ETH، SOL، و USDT است:

• BTC و ETH: همبستگی بالا (۰.۸) → ریسک مشابه
• SOL: همبستگی متوسط (۰.۵) → کاهش نسبی ریسک
• USDT: همبستگی منفی یا نزدیک صفر → نقش ضربه‌گیر در سبد

با استفاده از ماتریس همبستگی و تنظیم وزن دارایی‌ها، سرمایه‌گذار می‌تواند سبدی با نوسان کمتر و بازده پایدارتر داشته باشد، حتی در زمان ریزش بازار.

به‌طور خلاصه، همبستگی ابزار کلیدی مدیریت ریسک و بهینه‌سازی پرتفوی رمزارزی است. شناخت روابط میان دارایی‌ها و بازنگری دوره‌ای آن‌ها به تریدرها کمک می‌کند تصمیمات مبتنی بر داده و تحلیل آماری بگیرند و ریسک را به حداقل برسانند.

نتیجه‌گیری و جمع‌بندی

همبستگی ارزهای دیجیتال نشان‌دهنده‌ی میزان ارتباط حرکات قیمتی میان رمزارزها است و می‌تواند بین -۱ تا +۱ تغییر کند. درک این مفهوم به تریدرها و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ریسک پرتفوی خود را مدیریت کنند، سیگنال‌های تحلیلی را تأیید یا رد کنند و فرصت‌های معاملاتی مناسب را شناسایی نمایند.

بررسی داده‌های تاریخی نشان می‌دهد که بیت‌کوین و اتریوم معمولاً همبستگی بالایی دارند، در حالی که استیبل‌کوین‌ها یا پروژه‌های مستقل رفتار متفاوتی نشان می‌دهند. همبستگی تحت تأثیر احساسات بازار، شرایط اقتصادی و جریان سرمایه نهادی تغییر می‌کند و بنابراین، تحلیل دوره‌ای آن ضروری است.

استفاده از ابزارهایی مانند CoinMetrics، CryptoWatch و TradingView به تریدرها امکان می‌دهد روابط میان رمزارزها را به‌صورت علمی بررسی کنند و سبد سرمایه‌گذاری متوازن‌تری بسازند. در نهایت، درک و به‌کارگیری همبستگی، راهکاری کلیدی برای کاهش ریسک، بهبود تصمیم‌گیری و مدیریت هوشمند سرمایه در بازار پرنوسان کریپتو است. هم چنین اگر به دنبال منبعی هستید تا از آن به عنوان راهنما و مشاوره سرمایه گذاری استفاده کنید، کانال سیگنال ارزدیجیتال آقای مهدی خانجانی میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد، به خصوص که امکان عضویت رایگان نیز برای همه افراد وجود دارد، فقط کافیست روی لینک مربوطه کلیک کرده تا اطلاعات کافی را کسب نمایید.